ILMU FARAID

KAEDAH PEMBAHAGIAN HARTA PUSAKA

Kaedah untuk melakukan pembahagian pusaka ialah dengan terlebih dahulu meneliti siapakah di antara waris yang berhak menerima pusaka dengan jalan Ashabul-Furud, kemudian dicari siapakah yang Mahjud, barulah bakinya diberikan kepada yang berhak menerima Asabah.

1.       Ashabul-Furud

Golongan ini mengambil pusaka menurut bahagian yang telah ditetapkan oleh syarak iaitu sama ada 1/2, 1/3, 1/4, 2/3, 1/6 atau 1/8. Mereka terdiri daripada isteri atau suami, ibu atau nenek, bapa atau datuk, anak perempuan atau cucu perempuan, saudara perempuan kandung, saudara perempuan sebapa dan saudara seibu.

2.       Asabah

Merupakan golongan yang akan terima baki setelah semua golongan (1) mendapat  bahagian golongan asabah. Terdapat 3 jenis asabah iaitu:

a.       Asabah Binafsih

Pembahagian pusaka secara menghabisi semua harta, atau mengambil semua baki untuk waris-waris lelaki, tidak bersebab atau beserta orang lain. Mereka terdiri daripada 12 orang lelaki iaitu bapa, datuk, anak lelaki, cucu lelaki anak lelaki, saudara lelaki kandung, saudara lelaki sebapa, anak lelaki saudara lelaki kandung, anak lelaki saudara lelaki sebapa, bapa saudara kandung, bapa saudara sebapa, anak lelaki bapa sudara kandung dan anak lelaki bapa saudara sebapa.

b.      Asabah Bil Ghoir

Pembahagian pusaka secara menghabisi semua harta, atau mengambil semua baki untuk waris-waris perempuan dengan sebab adanya orang lelaki lain. Terdiri daripada 4 orang iaitu: anak perempuan atau lelaki, cucu perempuan atau lelaki, saudara kandung perempuan atau lelaki, saudara sebapa atau lelaki perempuan.

c.       Asabah Maal Ghoir

Pembahagian pusaka secara menghabisi semua harta, atau mengambil semua baki untuk waris-waris perempuan sebab beserta waris perempuan lain. Terdiri daripada 2 orang perempuan iaitu: saudara perempuan kandung  dan saudara perempuan sebapa (berkongsi dengan anak atau cucu perempuan).

2.      Dzawil-Arham

Golongan ini akan menggantikan golongan (1) dan (2) setelah kedua-duanya tiada kecuali suami atau isteri tidak menghalang golongan ini mengambil bahagian harta. Tetapi biasanya golongan ini akan terhalang menerima harta. Keadaan ini disebut hijab iaitu dinding yang menjadi penghalang seseorang daripada ahli waris untuk menerima pusaka kerana masih ada ahli waris yang masih dekat hubungan kekeluargaannya dengan simati. Terdapat 4 golongan Dzawil-Arham (masih ada hubungan kerabat) iaitu: golongan datuk dan nenek, golongan cucu dan cicit  (anak dari cucu), golongan anak saudara dari saudara perempuan dan golongan bapa saudara atau emak saudara atau saudara lelaki atau perempuan ibu. Manakala hijab yang telah disebutkan tadi terdiri daripada 2 jenis iaitu Hijab Nuqshon dan Hijab Hirman.

(a)   Hijab Nuqson

Terhalang dengan mengurangi pembahagian ahli waris dari menerima pembahagian Ashabul-Furud yang lebih banyak menjadi lebih sedikit, kerana masih ada ahli waris lain yang bersama-samanya. Seperti suami dari menerima setengah menjadi seperempat kerana ada anak atau cucu.

(b)   Hijab Hirman

Terhalang dengan tidak menerima pembahagian pusaka sama sekali kerana masih terdapat ahli waris yang lebih dekat hubungannya dengan yang mati yang lebih berhak untuk menerima harta pusaka. Misalnya, saudara lelaki sebapa terhalang kerana adanya saudara lelaki kandung dan datuk terhalang sebab adanya bapa.

KADAR DAN SYARAT BAGI SETIAP AHLI WARIS

Berikut adalah bahagian-bahagian yang diperolehi oleh ahli waris berdasarkan hukum faraid.

  

Bahagian Diperolehi	Suami Kepada Simati
½	Tidak mempunyai anak ATAU Tidak mempunyai cucu dari anak lelaki
¼	Mempunyai anak ATAU Mempunyai cucu dari anak lelaki
Bahagian Diperolehi	Isteri Kepada Simati
¼	Tiada anak ATAU Tiada cucu dari anak lelaki
1/8	Mempunyai anak ATAU Mempunyai cucu dari anak lelaki
Bahagian Diperolehi	Anak Perempuan Simati
½	Hanya seorang sahaja DAN tidak ada anak lelaki
2/3	2 orang anak perempuan atau lebih DAN tiada anak lelaki
ASABAH BI-GHAIRIH	Mempunyai anak lelaki - mendapat separuh dari bahagian anak lelaki
Bahagian Diperolehi	Cucu Perempuan Anak Lelaki Simati
½	Mempunyai seorang sahaja DAN tiada anak
2/3	Mempunyai 2 orang atau lebih DAN tiada anak
1/6	Mempunyai seorang atau lebih jika bersama-sama dengan seorang anak perempuan
ASABAH BI-GHAIRIH	Mempunyai cucu lelaki - mendapat separuh dari bahagian cucu lelaki daripada anak lelaki.
Terhalang	Adanya anak lelaki ATAU 2 anak perempuan atau lebih
Bahagian Diperolehi	Bapa Simati
1/6	Mempunyai anak lelaki ATAU cucu lelaki dari anak lelaki
1/6 dan ASABAH	Mempunyai anak perempuan ATAU cucu perempuan dari anak lelaki
ASABAH	Tiada anak ATAU cucu dari anak lelaki
Bahagian Diperolehi	Ibu Kepada simati
1/6	Mempunyai anak ATAU cucu dari anak lelaki ATAU mempunyai dua saudara kandung ATAU saudara sebapa
1/3	Tidak mempunyai anak ATAU cucu dari anak lelaki ATAU tiada dua saudara kandung ATAU saudara sebapa
1/3 dari baki	Mempunyai bapa serta suami ATAU isteri
Bahagian Diperolehi	Datuk Kepada simati
Sama seperti bapa	Hanya mendapat bahagian sekiranya tiada bapa
Bahagian Diperolehi	Saudara Perempuan Seibu Sebapa Kepada Simati
1/2	Tiada anak, cucu, bapa DAN tiada waris yang menjadikannya Asabah
2/3	Dua orang atau lebih, tiada anak, cucu, bapa DAN ahli yang menjadikannya Asabah
ASABAH	Mempunyai saudara lelaki kandung ATAU datuk
Terhalang	Adanya bapa, ATAU anak lelaki ATAU cucu lelaki dari anak lelaki
Bahagian Diperolehi	Saudara Perempuan Sebapa
1/2	Hanya seorang, tiada anak, cucu,saudara kandung, bapa DAN tiada ahli yang menjadikannya Asabah
2/3	Dua orang atau lebih dengan syarat tiada cucu lelaki, saudara kandung, bapa DAN tiada ahli yang menjadikannya Asabah
1/6	Seorang atau lebih mempunyai saudara perempuan seibu sebapa
ASABAH	Disebabkan oleh saudara lelaki sebapa ATAU datuk
Terhalang	1. Bapa 2. Dua orang atau lebih saudara perempuan kandung 3. Seorang saudara perempuan kandung dan mempunyai anak perempuan dan cucu perempuan 4. Saudara lelaki kandung
Bahagian Diperolehi	Saudara Seibu (Lelaki / Perempuan)
1/6	Hanya seorang, tiada bapa, datuk DAN tiada anak ATAU cucu dari anak lelaki
1/3	Dua atau lebih, tiada bapa, datuk DAN tiada anak ATAU cucu dari anak lelaki
Terhalang	Adanya bapa, datuk, anak dan cucu dari anak lelaki